OTİZM

OTİZM

Otizm nedir?

• Otizm , doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nöro-gelişimsel bir bozukluk ve sendrom durumudur. Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı sanılmaktadır.
• OTİZM BELİRTİLERİ
• Yaşa uygun akran ilişkileri geliştirememek:
  • Arkadaşlık kurmakta zorlanmak: Çok az sayıda arkadaşa sahip olmak ya da hiç arkadaş edinememek.
• Akranlarla etkileşimde bulunmamak: Kendi yaşıtlarıyla oynamada, konuşmada vb. çok isteksiz davranmak; örneğin, yalnızca kendisinden çok küçük ya da büyük kişilerle etkileşmek.
• • Yalnızca özel ilgilere dayalı ilişkiler geliştirmek: Belli kişilerle, yalnızca belli ilgilere dayalı olarak (örneğin, favori konularda) etkileşimde bulunmak.
• • Grup içinde etkileşimde bulunurken zorlanmak: Örneğin, işbirliğine dayalı oyunların kurallarına uymakta zorlanmak.
• Başkalarıyla zevk, başarı ya da ilgi paylaşımında sınırlılık:
  • Yalnızlığı yeğlemek: Başkalarının genellikle aile üyeleriyle ya da arkadaşlarıyla birlikte yaptığı pek çok şeyi (örneğin; TV izlemek, yemek yemek, oyun oynamak vb.) yalnız başına yapmayı yeğlemek.
•  Belli olay ya da durumlara başkalarının dikkatini çekme çabası göstermemek: Örneğin; şaşırtıcı bir durum karşısında başkalarına işaret etmemek, bir şey başardığında başkalarıyla paylaşmamak vb.
• Sosyal-duygusal davranışlarda sınırlılık:
  • Başkalarının ilgisi karşısında tepkisiz kalmak: Birileri kendisine seslendiğinde ya da kendisiyle etkileşmek istediğinde tepki vermemek, duymuyormuş ya da fark etmiyormuş gibi davranmak.
• • Başkalarının yaptıklarına karşı ilgisizlik: Ortama birinin girmesi, ortamdan birinin çıkması, birinin konuşmaya başlaması gibi, başka çocukların çok ilgisini çeken bazı olaylar karşısında ilgisiz kalmak; böyle durumlarda, gülümseme gibi hoşnutluk ya da ağlama gibi hoşnutsuzluk ifadeleri göstermemek.
• İletişim Sorunları/Dil gelişiminde gecikme:
  • İki yaşından büyük olup da tek bir sözcük bile söylememek.
  • Üç yaşından büyük olup da iki sözcüklük basit ifadeler (örneğin, ‘baba git’) kullanmamak.
• Karşılıklı konuşmada zorluk
• Sıra dışı ya da yinelenen dil kullanmak:
  • Başkalarının kendisine söylediklerini yinelemek.
  • Televizyondan duyduklarını ya da kitaplardan okuduklarını, ilişkisiz zamanlarda ve bağlam dışı olarak yinelemek.

DAVRANIŞ PROBLEMLERİ VE BAŞETME YÖNTEMLERİ

PROBLEM DAVRANIŞLAR

• Problem Davranışların Sebepleri Nelerdir?
• Çocukların problem davranışlar geliştirmiş olmalarının birçok sebebi olabilir. Belirtildiği gibi aileden, okuldan ya da çeşitli dış etkenlerden kaynaklı durumlar sürekli olumsuz davranışlara sebep olabilmektedir. Ancak davranışların oluşmasına sebep olan etkenler ile çocukların bu davranışları sergilemesinin sebeplerini birbirinden ayırt etmek gerekir. Çocuklar genellikle aşağıdaki sebeplerden ötürü sorun davranış gösterirler.
• Kendilerini ifade etmek
• İlgi çekmek
• İstedikleri bir şeyin yerine getirilmesi için
• Yetersizlik hissi
• İnatlaşma isteği
• Ortamı sevmeme ya da uyumsuzluk
• Sevilmeyen bir kişinin ortamda bulunması
• Sevilmeyen bir nesnenin ortamda bulunması

ÖNCELİKLE HEDEF DAVRANIŞ BELİRLEME OLMALI

        Çocukta artırılmak azaltılmak ya da olmayan bir davranışı kazandırmak için belirlenen davranışa denir.Hedef davranış çocuğun günlük yaşamını devam ettirebilmesi için öncelikli olan davranıştır.Bu davranış (artırılan-azaltılan-kazandırılan) ölçülebilir ve gözlenebilir bir biçimde tanımlanabilir

•  Örneğin; Çocuk yemeğini bitirmeden masadan kısa bir süre içerİsinde kalkmaktadır. Bu davranış hedef davranış olarak belirlenebilir. Burada belirleyebileceğimiz hedef davranış çocuğun uygun sürede masada kalarak tabağındaki yemeği bitirmesi olarak belirlenebilir. Bunu şu şekilde tanımlayabiliriz: “Can bitirebileceği kadar yemeğini masada onbeş dakika içerisinde yiyerek masadan kalkar.”
• PEKİŞTİREÇ; Bir davranışın sonrasında çocuğun hoşnutluk duymasını sağlayacak durumları oluşturmak üzere kullanılan araçlara pekiştireç denir. Örneğin; Aferin,çok güzel,bravo…Şeker,çikolata,bisküvi, top oynamak, tv seyretmek…
•  PEKİŞTİRME Olumlu Pekiştirme İstenen davranışı sürdürür ve geliştirir
  *Birincil pekiştireçler(yiyecek,içecek,uyku)
• *İkincil PekiştireçlerNesnel pekiştireçler(oyuncak,eşye,araç)
• Etkinlik pekiştireçleri(şarkı söyleme, oyun oynama)
• Sosyal pekiştireçler(gülümseme, okşama, övme)
• Sembol pekiştireçler(yıldız, kupon, marka)
• PEKİŞTİRME Bir davranışın sonrasında çocuğun hoşnutluk duymasını sağlayacak durumların oluşmasını sağlamaya pekiştirme denir.Yaratılan durum pekiştirici özellikte ise,çocuk o davranışı ileride tekrarlar.Eğer davranışta artış gözlenmiyorsa pekiştirme söz konusu değildir.
• PEKİŞTİREÇ KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
  Pekiştirecin etkili olabilmesi için yani belirlediğimiz davranışın sıklığını artırabilmek için pekiştireç çocuğun gerçekten çok sevdiği ve davranışa uygun olan araçlardan seçilir.Kullanılan pekiştireç kolayca doyuma yol açmayacak özellikte olmalıdır.Pekiştireç, çocuğun özellikleriyle ilgi alanlarıyla,gelişim düzeyiyle uyuşmalıdır.Tek düzeliği önlemek amacıyla pekiştireçler çeşitlendirilmelidir.

ASIL TANI ZİHNİMİZDE OLUŞTURDUĞUMUZ ETİKETLERDİR. TANI YOL GÖSTERİR,ÇOCUĞUN POTANSİYELİNİN SINIRLARINI ÇİZMEZ.SADECE ÇOCUĞUNUZUN TANISINI BAZ ALIRSANIZ ÇOCUKLUĞUNUDA ELİNDEN ALMIŞ OLURSUNUZ.